Kerk vaker op zoek naar nieuwe rol
Op tweede pinksterdag, maandag 29 mei, houden veel kerken in Nederland weer de Open Kerkendag. Dit jaar is de derde editie van deze open dag, die nu in het teken staat van het kerkinterieur. Ook de Provincie Overijssel is enthousiast over deze dag en hoopt dat weer veel kerken deel zullen nemen.
TWENTE - Kerken; je ziet ze overal. Ze zijn onmisbaar in het straatbeeld van vele gemeenten in de regio. Ze staan er soms al vele eeuwen en hebben een rijke geschiedenis. De rol die ze speelden in het dagelijks leven, in de hoogte- en dieptepunten, kan niet onderschat worden. Maar de toekomst van de kerken staat ook onder druk...
Het Centraal Bureau voor de Statistiek voert jaarlijks onderzoek uit naar de mate van religieuze betrokkenheid in Nederland. Hoeveel mensen volgen naar eigen zeggen een religie? Hoevaak gaan ze naar een georganiseerde bijeenkomst? De cijfers laten zich raden: kerkbezoek en mensen die identificeren als religieus zijn flink teruggelopen door de jaren heen. Zo'n 58 procent van Nederlanders van 15 jaar en ouder hangt geen religie of geloofsovertuiging aan. In 2010 was dit nog 45 procent. Van de 42 procent die wel bij een religieuze gemeenschap hoort is 18 procent katholiek. In 2010 was dit nog 27 procent. Ook het aantal protestanten nam af van 18 procent in 2010 naar 14 procent afgelopen jaar. Vrouwen zijn doorgaans iets meer religieus aangelegd dan mannen. Tegenwoordig is rond één op de tien mensen nog kerkganger, wat inhoudt dat ze ten minste eens per maand in de kerkbanken zitten.
De afgelopen jaren was er in heel Nederland al een neergaande trend om het aantal kerken terug te dringen en te kijken naar alternatieve bestemmingen. Uit cijfers van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed was in 2020 al ruim een kwart van de gebedshuizen niet langer in gebruik voor religieuze doeleinden. Van de 7.110 kerken, synagogen, moskeeën en tempels waren er toen al ruim 1.530 herbestemd. Van deze herbestemde kerken was toen 70 procent protestants, 25 procent Rooms-Katholiek.
Het sluiten van kerken en herbestemmen is vaak een heel proces dat ook de nodige gevoeligheid met zich meebrengt. Immers, een kerk heeft ook een zekere gemeenschap aan zich gebonden - ook wanneer mensen niet wekelijks in de kerk zitten heeft het gebouw voor hen een waarde. Het is de plek waar ze getrouwd zijn, waar de kinderen gedoopt werden en waar dierbaren een uitvaart kregen.
Bij het herbestemmen proberen parochies veelal een invulling te geven die recht doet aan de eerdere rol als ontmoetingsplek. Zo krijgt zo'n 40 procent een sociaal-maatschappelijke functie als dorpshuis, bibliotheek of museum. Een derde werd omgezet naar een woonbestemming.
Ook bij de bestuurders is de hoop dat de panden een passende bestemming gaan krijgen, ook zónder het religieuze aspect dat ze nu hebben. Zij promoten daarom de Open Kerkendag graag: onbekend maakt onbemind.
